Erabileraren gainbeheran eragile asko daude. Etxeko hizkuntza ohiturak bai, baina euskaldunen dentsitatea, telebista eta internet bidezko erdarazko eduki oldea, eta beste hainbat ere bai. Ikastetxeetan haur euskaldunak sakabanatzea da eragile horietako bat.
Pasaden abenduaren 3an Radio Vitorian Mitxel Elortza gure bozeramaileari egindako elkarrizketaren erreportajea entzun genuen goizeko kronikan
Arnas Dezagunek ez du ikasleak «bi talde diskriminatibotan banatzea» eskatzen. Diskriminaziorik ez dugu inorentzat nahi. Izan ere, egun, herri erdaldundunetako ikastetxe gehienetan, haur euskal hiztunak sakabanatzen dituzte erdaldunak oso nagusi diren geletan, denen kaltetan.
Arnas Dezagunek ez du haur erdaldunak eta haur euskaldunak banatzeko eskatzen, haur euskaldunak ez sakabanatzeko baizik. Alegia, ez dugu nahi “euskaldunen gelak” egotea, baizik eta euskaldunen masa kritiko nahikoa dagoela berma dadila, posible den kasuetan, behintzat.
Euskararen nazioarteko egunaren karietarat, ekimen ainitz egin da Euskal Herri osoan. Euskaltzaleek proiektu frango egia bilakatzen dute beti: hiztegi berri bat edo podkastak zuberera hobeki ezagutzeko. Aldarrikapenen artean, ikasle euskaldunak ez sakabanatzea eskatu du Arnas Dezagun taldeak.
Ikastetxe gehienetan sistematikoki haurrak sakabanatu egiten dituzte, eta horrek eragiten du haur guztiak arrapaladan erdaraz berba egiten hastea. Azkar erdalduntzen dira, eta kasu askotan gure taldekideen seme-alaba askok uste etsigarriak sortu dituzte hizkuntzaren inguruan: “euskarak ez du ezertarako balio”, “nire lagunek ez dute euskaraz hitz egiten”, eta “euskaraz egiten badut, ez naute onartuko”.
Sinadura bilketa abiatua, hurrengo urratsa erakundeekin biltzea izango dela azaldu du Mitxel Elortzak. Lehendabiziko bilera asteazkenean egingo du Arnas Dezagun plataformak Koldo Tellitu Ikastolen Elkarteko presidentearekin.
Ikastetxeetatik orain arte jaso daben erantzuna, gelak, orekeari begiratuta antolatzen dabezala. Arnas Guneak baina, irekiak izango litzakezala dinoe gurasoek. Zapatuan sinadura bilketa masibo bati ekin eutsen Arnas Dezagun ekimenekoek.
Arnas Dezagun guraso taldeak gaztelania nagusi den eremuetan etxetik euskara dakarten haurrak ikastetxeetan "ez sakabanatzeko" eskatu du. Mitxel Elortza taldeko bozeramaleak eman ditu egoeraren xehetasunak. Azaldu duenez, egiteko modua "orokortua" dago ikastetxe publiko zein itunpekoetan; eta ematen dieten arrazoia "hizkuntza oreka" da.
Eremu erdaldunetan diharduen guraso taldea da "Arnas dezagun" eta salatu dutenez "gune horietako D ereduko itunpeko ikastetxeetan zein publikoetan ohiko politika da euskara etxetik dakarten haurrak sakabanatzea". Kolektibo honen arabera, "erabaki horrek ez du nahi den ondorioa bideratzen".